Ciche królestwo żółwia błotnego
Na pograniczu Nadleśnictwa Karczma Borowa i gminy Osieczna, wśród niepozornych lasów i mokradeł, kryje się wyjątkowy fragment przyrody – rezerwat „Czarne Doły”. Choć powstał oficjalnie w 2022 roku, jego historia sięga lat 60. XX wieku, kiedy to po raz pierwszy zaczęto obserwować występowanie żółwia błotnego w tym rejonie. Dziś to jedyne takie miejsce w Wielkopolsce, gdzie dochodzi do jego rozrodu w warunkach naturalnych.
Rzadki gad, który żyje w ukryciu
Żółw błotny to gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną od 1935 roku. Jest jedynym dziko występującym żółwiem w naszym kraju. Mimo że może żyć nawet 120 lat, jego obecność bardzo łatwo przeoczyć – jest płochliwy, szybki i doskonale kamufluje się w środowisku. Zamieszkuje tereny podmokłe: bagna, jeziora i wolno płynące cieki wodne. Tam poluje wyłącznie pod wodą, zjadając owady wodne, ślimaki, kijanki, żaby, a nawet małe ryby. Na ląd wychodzi tylko w celu złożenia jaj – zazwyczaj od 6 do 16 w jednym gnieździe.
Walka o przetrwanie
Na przestrzeni dekad żółw błotny musiał zmagać się z wieloma zagrożeniami. Niszczą go m.in. drapieżniki – lisy, dziki, borsuki i szopy pracze, które wygrzebują i zjadają jaja. Coraz większym zagrożeniem są także obce gatunki, jak żółw czerwonolicy, który wypiera rodzimą populację. Do tego dochodzą zmiany klimatyczne, wysychanie zbiorników, sukcesja roślinności i działalność człowieka. Aby temu przeciwdziałać, od lat 80. XX wieku prowadzone są działania ochronne. Wyłączono z użytkowania część lasu, a obecnie na wykupionych gruntach prowadzony jest kontrolowany wypas owiec, który zapobiega zarastaniu łąk i utrzymuje siedliska w odpowiednim stanie.
Polecany artykuł:
Czynna ochrona i badania
Rezerwat „Czarne Doły” objęty jest stałym monitoringiem. Coroczne badania prowadzi Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, w ramach programu CHELONIA, finansowanego z Funduszu Spójności Unii Europejskiej. W trakcie monitoringu liczy się żółwie, ocenia ich kondycję, a także analizuje przemieszczanie się zwierząt za pomocą telemetrycznych nadajników. Dzięki temu wiadomo, gdzie znajdują się zimowiska i miejsca lęgowe. To ogromne wsparcie dla planowania dalszych działań ochronnych, takich jak budowa i remont urządzeń małej retencji.
Niedostępny, ale bezcenny
Rezerwat „Czarne Doły” nie jest udostępniony do zwiedzania. To celowa decyzja – ludzie, choć często nieświadomie, mogą zakłócać naturalny rytm życia żółwi. Właśnie dlatego teren ten ma pozostać jak najmniej naruszony przez człowieka. Dzięki współpracy naukowców, leśników i instytucji ochrony środowiska, możliwe jest zachowanie tego wyjątkowego siedliska dla przyszłych pokoleń.
Polecany artykuł:
